Türk halkı 19 Mayıs 2008’den beri kamuya açık yerlerde sigara içme yasağına alışmaya çalışırken, toplu taşıma araçları ve taksiler yasağın en fazla ihlal edildiği yerlerin başında geliyor. Dışarıdan ithal edilen her yasal düzenleme gibi sigara yasağı da Türkiye toplumunun genel karakterine uyarlanıyor ve bunun sonucunda Türk usulü sigara yasağı uygulamaları ortaya çıkıyor. Örneğin İstanbul’un artık işkence haline dönüşen trafiğinde bütün gün direksiyon başında olan otobüs şoförleri yasakları ihlal etmeye artık çekinmiyor. Vapurların açık alanları ve taksilerde de yasak aynı şekilde deliniyor. Tabii yasağın bu şekilde delinmesi zaman zaman tartışmalara da neden oluyor. Her gün toplu taşıma araçlarını kullananlar kendilerini sık sık şoför-yolcu kavgalarının içinde buluyorlar. Otobüsleri özellikle akşam saatlerinde balık istifi gibi dolduran belediye ve halk otobüsü sürücüleri sigara içmeye kalkınca yolcuların tepkisiyle karşılaşıyorlar. Sürücülerin ısrarı zaman zaman bağırış çağırış, çekilen el freni hatta itişmelere kadar uzanan olaylara neden oluyor. Araçların içinde bulundurulması zorunlu olan uyarı levhalarına bakılırsa sigara içen şoföre her seferinde 62 YTL ceza uygulanması gerekiyor ki bu durumda şoförlerin kazandıkları parayla evlerini geçindirmesi pek mümkün görünmüyor.
Araçta sigara içmekte ısrar eden ve bunun için yolcularla tartışan hatta kavga eden şoförlere karşı ne yapmalı? Belediyeden verilen bilgiye göre böyle bir durumla karşılaştığımız zaman, İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait 153’ü ya da İ.E.T.T ye ait 0212 245 07 20 no’lu telefonları arayıp otobüsün plakasını vermek yeterli oluyor. Bu şikayetle birlikte yasağı ihlal eden şoför hakkında hemen işlem başlatılıyor.
Takside sigara pazarlığı
Sigara yasağının yaygın olarak ihlal edildiği bir başka ulaşım aracı da taksiler. Üstelik taksiler için getirilen cezalar otobüslerden çok daha ağır; takside şoförün ikazına rağmen sigara içen yolcuya 5 bin YTL para cezası kesileceği belirtiliyor. Adını vermek istemeyen bir taksi şoförü “Bazen taksinin camında yazan 5 bin YTL’lik para cezasını 5 YTL olarak okuyup, ben 10 vereyim, o zaman 2 tane içeyim” diyen yolcularla karşılaştıklarını söylüyor.
Bir durağa bağlı olarak çalışan K.K. ise takside bir kadın yolcudan gelen ilginç teklifi şöyle anlatıyor:
“Bir akşam Anadolu yakasından Avrupa’ya geçmek isteyen bir müşteri aldım. Köprüyü geçip Mecidiyeköy’e geldiğimizde trafik iyice kilitlendi. Yolcu tam bir tiryaki, durmadan sigara içmesi gerektiğini söylüyor, ama etraf polis kaynıyor. Trafik de sıkıştığı için sigara içilse anında fark edilecek. Yolcu bir anda demez mi ‘Sigara içiyor musun? Çek emniyet şeridine de bir sigara içelim beraber.’ Ben de sigara içiyorum ve canım da o an çok istedi. Çektik emniyet şeridine sigara içtik. Hatta iyi de oldu belki, çünkü biz sigara içtiğimiz sırada trafik de biraz normale döndü.”
İçeceksek birlikte içelim
Cihangir’de çalışan isim vermek istemeyen taksi şoförü yolculardan bazılarının şoföre de sigara içmesi için baskı yaptığını anlatıyor. Şoförün aktardığına göre “Siz de yakın bir tane, yakalanırsak birlikte yakalanırız, hem belki verilecek para cezasını da makul ölçülerde bölüşürüz” diyen yolculara sık sık rastlanıyor. Böyle bir durumda ne yaptıkları sorulduğunda ise Cihangirli Taksi şoförünün verdiği yanıt Türk halkının sigara yasağı konusundaki tutumunu özetliyor:
“Ne yapacağız, elimiz mahkum, eninde sonunda yakıyoruz bir sigara, hem artık polis de göz yumuyor. Yasak ilk çıktığında polisler çok sıkı denetim yapıyorlardı, fakat artık onlar da görseler bile bazen görmezden geliyorlar.”