Yaklaşık 30 yıldır caz ve klasik müzik yayını yapan TRT-3 radyosu, veya son dönemdeki adıyla Radyo-3 az sayıda insana hitap ettiği gerekçesiyle yayın alanını daraltıyor. Daha doğrusu yayınına son verme yolunda yavaş yavaş ilerliyor. Hükümetin TRT’den sorumlu ismi Bülent Arınç, Türk halkının yüzde 92.3 ünün klasik müzik, yüzde 96,2’sinin caz, yüzde 82,2’sinin de yabancı rock müzik dinlememesinin bu kararda etkili olduğunu belirtiyor.
RTÜK’ün 2009’da yaptırdığı araştırmanın sonuçlarına göre en az dinlenen radyo kanalı çıkan TRT Radyo-3’ün son üç yılda yaklaşık 80 vericisinin TRT-Türkü, TRT Nağme, TRT Radyo-Haber ve Kürtçe yayın yapan TRT-6 kanallarına tahsis edildiği belirtiliyor.
Yaklaşık 30 yıldır caz ve klasik müzik başta olmak üzere çok sesli müziğin değişik tarzlarına ve kaliteli örneklerine yer vererek Türkiye’deki müzik kültürünün oluşmasına önemli katkı sunan Radyo-3 vericilerinin türkü gibi daha popüler müzik türlerine tahsis edilmesi yalnız caz ve klasik tutkunları tarafından değil, halk müziğinden arabeske, her türle uğraşan müzik insanları tarafından da olumsuz bir gelişme olarak nitelendiriliyor. İşte haberVs'ye konuşan müzisyenler ve Radyo-3'ün kapanması hakkındaki görüşleri. (Sıralama, kimsenin alınmaması için soyadına göre yapılmıştır!)
Başka ülke
de Türkçe radyo mu var?
Ceylan Avcı (Küçük Ceylan) / Halk Müzigi Sanatçısı
Valla açıkcası çok umurumda olmaz. Kapanması kimseyi etkilemez. Ben yıllardır yurt dışına turnelere gidiyorum ve daha hiç bir ülkenin de görmedim kardeşim ben sana para vereyim ya da ben sana Türkçe bir radyo kanalı yapayım bütün vatandaşların rahat etsin dediğini… O yüzden bana hiç garip gelmiyor. Neden İngilizce neden Türkçe değil? Bizim ozanlarımızı kimse yabana atmasın mesela bir Arif Sağ, Belkıs Akkale, İzzet Altınmeşe ya da Neşet Ertaş… Kaliteli müzik demek sadece İngilizce yapılan müzik veya klasik müzik veya caz demek değildir. Türkiye'de İngilizce yayın yapan radyolar olmasına takılırım.
Çok sesli müzik çok sesli düşünceyi besler
Hakan Aysev / Opera Sanatçısı
Özellikle klasik müzik dinleyenler yüzde 20 bile olsa bence önemli bir orandır. Ayrıca klasik müzik vazgeçilmez olmalıdır. Çünkü çok sesli müzik dinleyen ülkeler çok sesli düşünürler, daha medeni ve demokratik olurlar. Bu ülkede seviyesizce yapılan o kadar iş var ki… Mesela RTÜK, önce televizyona el atsın. Daha sonra TRT-3 radyoyu kapatsın. Bu radyo ayrıca uzun yıllardır yaptığı yayınla önemli bir alışkanlıktır. Caz müzik, klasik müzik modern dünyada medeni toplumların gereksinim duyduğu bir müzik türüdür. O yüzden TRT-3 radyomuzu ellemesinler.
Kaddafi zihniyeti
Hakkı Bulut / Arabesk ve halk müziği sanatçısı
Asla doğru bulmuyorum. Bunları bahane olarak gündeme getirdiklerini düşünüyorum. Az insan denilen rakam bile milyonu buluyor. O zaman burada düşünülecek başka şeylerin olduğu ortaya çıkıyor. Bu sanat iyidir, şu sanat kötüdür diye ayıramazsın bu kime göre iyidir ya da kime göre kötüdür? Böyle yaparsan aynen Kaddafi'nin durumuna düşersin. Trablus Meydanında bütün Batı enstürmanlarını toplatıp hepsini yaktırmıştır. Bu müzik bizimdir bu müzik bizim değildir diyen zihniyet tam bir Ortaçağ zihniyetidir. Ve bu karanlık düşüncelerin ifadeleridir. Müzik Evrenseldir. Her ülkenin müziğine saygı duyulmalıdır. Bu Kutuplardaki Eskimolar da olabilir ya da Afrika'daki kabile müzikleri de olabilir. Bu bir insanlık erdemidir.
Renklerden hoşlanmayan bir toplumuz
Hilal Cebeci / Oyuncu ve şarkıcı
Caz sevmem ama bu demek değildir ki radyolar kapansın. Burada insanların iki yüzlülüğü ortaya çıkıyor; car car konuşuyorlar bu nasıl kadın programları bu ne seviyesiz magazin programları kaldırın bunları bu nasıl diziler diye, sonra bir bakıyorsun ki en çok reytingi bunlar almış. Hem de kimden AB grubu dediğimiz elit kesimden. Ben en çok onlara kızıyorum. Bizim ülkemizin en önemli şeyi ya bir şey olmalı ya da olmamalı ikisinin ortası yok. Biz renklerden hoşlanmıyoruz, demokrasi bunlara güzel bakmakla olur.
Çoğulculuğa aykırı bir hareket
Nihat Doğan / Şarkıcı
Bana göre son derece yanlıştır. Asla bu radyo az dinleniyor diye kapanmamalı bu çogulculuk dediğimiz demokrasi sistemine tümüyle karşı bir harekettir. Çoğulculuk her zaman demokrasinin meyveleridir. İnsanların bu meyveleri tatmasınada kimsenin mani olmaması gerektiğine inanıyorum
Benim cazı seçmemde en büyük etkendi
Kerem Görsev / Caz müzisyeni
Dünyada klasik ve caz müziğinin dinlenme oranı binde 17, Türkiye’de bu oran yüzde 7 ise bu aslında çok yüksek bir rakam. Entelektüel yapının yüksek olduğunu gösterir. Müzik demokratik bir tercihtir. Hayat sadece halk müziği, türkü ve pop müzikten ibaret değildir. Klasik ve caz müziği dinlemek isteyenlere de saygı duyulmalı, yüzde 7 bile olsa bu yayın yapılmalıdır. Bizim müzik dinleme hakkımızı yok etmesinler. Klasik müzik ve caz ayrı bir müzik kültürü. Ayrıca klasik müzik hayal kurma mekanizmasını geliştirir. Radyo-3 kapsamlı ve nitelikli yayınlar yapan bir radyo frekansı. Benim de çocukluğumdan beri severek dinlediğim bir kanal hatta caz müziğini seçmemdeki en büyük etkenlerden biri.
Oran yüzde 1 bile olsa yayın devam etmeli
Fuat Güner / Müzisyen, MFÖ grubu üyesi
Nasıl tespit edildiğini bilemiyorum ama söylenen rakamlar bana pek de inandırıcı gelmiyor. Yüzde 60'ı dinlemiyor denseydi inanırdım. Ama burada önemli olan bu araştırmanın her türde müzik için oranların yer ayrılması. Daha da önemlisi Radyo-3'ün kapanacak olmasıdır. O radyodan birçok insan faydalanıyordu. Bir müzik türünü dinleyenlerin oranı yüzde 1 bile olsa o radyo kanalının kapanmaması gerekir. Müzik bir kültürdür. Dinleme oranlarının az olması sebebiyle bir radyonun kapanmasından dolayı çok üzüntü duyuyorum.
Başka türlere başka frekanslar ayrılmalı
İzzet Öz / Prodüktör
1967 de Ankara Radyosuna başladım, güzel ve heyecanlı yıllardı, inanılmaz ustalardan dersler aldım. 1971'de müzik prodüktörü oldum. Bugünkü müzik kariyerime Cüneyt Sermet gibi caz ustaları sayesinde geldim. Biz yayınlarımıza sadece iki saatlik deneme yayınları olarak başladık bu iki saatlik dilimde klasik, caz ve pop vardı. Hafif müzik sorumlusu bendim. inanılmaz güzel günlerdi. O kadar sevildi ki bunu yaklaşık aralıklarla 30 yıldır yapıyorum tabii buna televizyon da eklendi ve böylece FM yayınları başladı. Herkes çalmak istediği müziğe göre radyo kanalları kurdu. Bu tam bir devrimdi. Dolayısıyla sen bunca yıldır yaşayan bir şeyi öldüremezsin. Bu olacak iş değil. O kadar çok hatıralar var ki, kimler geldi kimler geçti. Sen haber kanalı mı türkü kanalı mı bunlara başka frekanslar ayırarak yapabilirsin. Ama bu kanalı çeviremezsin olmaz.
Bir bahçede sadece gül olmaz
Selami Şahin / Besteci – şarkıcı
Radyolarda bana göre dört mevsimdir sadece yaz olmayacağı gibi sadece kış da olmamalı. Burada bu radyonun dinlenmesinde problem varsa bence bu yayın stratejisi ile bağlantılıdır. Mesela yayın saatleri bölünüp şu saatte bu şu saatte şu diye katagorize edilip daha çok dinleyici çekilebilir . cazın yanında Türk Pop müziği çok sesli bir şekilde verilebilir ya da Türk Sanat Müziği çok sesli olarak bazı saatlere konulabilir, böylece dinleyiciye değişik alternatifler yaratılır. Bir lokantaya gittiğinizde o lokantada her şeyi bulmak istersiniz bu da böyle bir şey. Bir bahçede sadece gül olmaz, olursa o da bir zaman sonra sıkar,