Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ’un 29 Nisan’da askerlikte yeni bir sistem üzerine çalıştıklarını açıklamasının ardından bir ay bile geçmeden askerlik süreleriyle ilgili yeni düzenlemeyi içeren yasa taslağının Bakanlar Kurulu’na gönderildiği açıklandı. Başbuğ son açıklamalarında “daha sade, daha eşit ve daha adil bir sistem” üzerinde çalıştıklarını, 15 ay normal, 12 ay yedek subay ve 6 ay kısa dönem olmak üzere gerçekleştirilen askerliği tek tipe indirmek istediklerini belirtmişti. Hazırlanan taslakta da aynı doğrultuda bir çalışmanın yer aldığı belirtiliyor. Medyada yer alan bilgilere göre yeni sistemde yedek subaylığın tamamen kaldırılması planlanıyor. Süreyle ilgili bilgiler ise şimdilik “söylenti” düzeyinde. Bazı söylentilere göre askerlik herkes için 12 veya 15 ay olacak, bazı söylentilere göre ise herkes askerliğini er olarak yapmakla birlikte üniversite mezunları 12 ay, üniversite mezunu olmayanlar 15 ay silah altına alınacak. Yani tüm yükümlülerin er olarak yerine getirecekleri askerlik görevinde üniversite mezunlarıyla olmayanlar arasında hiç bir fark olmayacak veya tek fark üç aylık bir süre olacak.
Taslağın nasıl yasalaşacağı, yeni uygulamaya ne zaman geçileceği şu anda belirsizliğini korurken kamuoyunda konuyla ilgili hararetli bir tartışma sürüyor. Askerliği yaklaşan gençlerin kimine göre düşünülen uygulama büyük bir haksızlık, kimine göre ise tam tersine var olan haksızlığı kaldırma amacına yönelik olumlu bir girişim. Bu arada askerlik nedeniyle üniversite okumak isteyen gençlerin sayısında azalma olacağını ve bunun ülkedeki eğitim seviyesini düşüreceğini düşünenler de var. Hatta kimileri açık öğretim sistemine olan talebin tamamen ortadan kalkacağını ileri sürüyor. Bu görüşün tersini savunanlar ise salt askerlik nedeniyle üniversite okumak isteyenler bundan vazgeçtiklerinde, gerçekten yüksek öğrenim yapmak isteyenlerin şansının artacağını ve bu durumun da eğitim kalitesini yükselteceğini düşünüyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Murat Güvenç, askerliğin tek tip olmasıyla beraber üniversiteye kayıt yaptıran erkek öğrencilerin sayısında bir azalma olup olmayacağını söylemek için çok erken olduğunu belirtiyor. “Üniversitelerin eğitim kalitesinde bir artış görülebilir mi bilmiyorum.” diyen Güvenç, üniversitelerin eğitim kalitesinin, okuyan öğrencileri sayısına bağlı olmadığını vurguluyor.
Askerlikte yeni düzenlemenin nüfus artış hızıyla ilgili olduğunu ifade eden Güvenç yapılan nüfus projeksiyonları ve askeri gereksinimlerin karşılaştırılması sonucunda böyle bir karar alındığını tahmin ediyor:
”Aslında bu durumu kesinlikle demografik yapıda incelemek lazım. 1980 yılından sonra Türkiye’de doğum oranında ciddi bir düşüş başladı. Türkiye’de aileler artık çocuk yapmak istemiyor. Bunun birçok nedeni var. 1980 tarihinden sonra sanayi çok gelişti. Küçük kentlerden büyük kentlere göçler arttı, teknoloji gelişti vb… Günümüzde de ordu, asker ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor. Çünkü askere gidecek vatandaş sayısında azalma var. Gelecekte de bu gidişle asker ihtiyacı karşılanamayacak.”
“Ordunuz ne kadar güçlüyse ülkenizin bölgedeki ağırlığı da o kadar artar.” diyen Güvenç, Türkiye’nin bulunduğu bölgede sürekli çatışmalar çıktığına dikkat çekerek ordunun bir savunma stratejisi yaratmasının gerekliliğini vurguluyor. Güvenç, oluşturulacak yeni sistemde askerlik görevinde eşitliğin sağlanmasını da olumlu bir gelişme olarak görüyor. Ancak konuyla ilgili görüşlerini sorduğumuz öğrencilerin çoğu, ortaya çıkan belirsizlikten rahatsız olduğunu diye getiriyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi son sınıf öğrencileri arasında yaptığımız soruşturmada uygulamanın genel olarak haksızlık olduğu görüşü hakim. Üniversite mezunları açısından 6 aylık kısa dönem gibi bir seçeneğin ortadan kalkmasını çoğu öğrenci “Askerliğin uzaması” olarak değerlendiriyor. Diğer yandan, üniversite mezunlarının daha az eğitim olanağı bulmuş kitleyle aynı koşullarda, aynı sürede ve aynı görevde değerlendirilmesinin yanlış olduğunu düşünenler de mevcut.
Askerlik konusunun Türkiye’deki hassasiyeti ve üniversite mezunlarının çok uzun bir süredir yedek subaylık ve kısa dönem seçeneklerini neredeyse bir “kazanılmış hak” olarak görmeleri bu tartışmanın önümüzdeki günlerde daha da uzayacağını gösteriyor.
Askerliğin 12 aya çıkacağına inanmıyorum
Övgü Akgürgen / 4. Sınıf
Ben insanlara bir seçenek daha sunulmasını isterdim. Mesela askerlik yerine kamu alanlarında memurluk yapmak gibi seçenekler sunulmalı. 12 ay askerlik değil de 12 ay memurluk yapılmasını isterdim. Böylece hem kamu dairelerinde iş gücü artar hem de insanlar kendi seçtikleri şekilde vatan borcunu ödemiş olur. Ayrıca askerliğin 12 aya çıkacağına inanmıyorum. Bu kararın insanların bir an önce askerlik görevini yapması için alındığına inanıyorum. Karar çıksa da kısa dönem içinde uygulanacağına inanmıyorum. Madem 12 ay yapacaktın neden bugüne kadar 6 ay yaptırdın? Birilerinin çıkıp bu sorunun cevabını vermesi gerekiyor.
Profesyonel orduya geçilmeli
Atilla Yiğit Okumuş / 4. Sınıf
Bence saçma bir uygulama. Okuyan insanla okumayan insan arasında hiç bir fark olmaması bana mantıklı gelmiyor. 12 ay askerlik yaptırmak ekonomik açıdan da büyük bir ziyan. Bence bir an önce yepyeni bir düzenlemeyle profesyonel orduya geçilmeli. Hiç kimseye sormadan yeni düzenleme yapıyorlar. Bence gereksiz bir uygulama.
Üniversite mezunlarının sayısında azalma olacak
Alican Demirci / 4. Sınıf
Bir hafta sonra mezun oluyorum. Hemen askere gitmeyi düşünmüyordum fakat askerlik süresinin uzayacağını duyunca hemen askere gitme kararı aldım. Kısa dönem askerliğin kalkmasının ardından üniversite mezunlarının sayısında azalma olacağını düşünüyorum. Zaten ülkemizde diğer ülkelere nazaran fazla üniversite mezunu yok. Askerliğin uzaması üniversite mezunu olmayan öğrenci sayısını daha da artıracaktır. Bence bu kararın alınmasından sonra bir çok genç üniversiteye gitmek yerine bir an önce askere gitmeyi tercih edecektir.
Bence bu uygulama kesinlikle haksızlık
Gökhan Tünay / 4. Sınıf
Tasarı hazırlanırken gençlere fikirlerini soran oldu mu? 12 ay askerlik yapacaksam ben üniversiteyi boşuna okumuş oldum. Bence bu uygulama kesinlikle haksızlık. Ben 12 ay askerlik yapmak istemem. Üniversite mezunu ile okuma yazma bilmeyen insanlar arasında hiç bir fark olmamasını haksızlık olarak değerlendiriyorum.
Yurt dışına gitmeyi bile düşünüyorum
Devran Bekin 4. Sınıf
Ben bir senemi askerlikte kaybetmek istemiyorum. Yurtdışına gitmeyi bile düşünüyorum. Askerliğin üniversite mezunlarına 12 ay olması bence çok saçma. Askerlik 5 ay olarak kalırsa hemen vatani görevimi yapmak için askere giderim.12 ay olursa kesinlikle askere gitmem. Bu kararın eşitlik sağlamak için alındığı söylense de kesinlikle adil bir karar değil. Kısa dönemin kalkmasına kesinlikle karşıyım, hatta kısa dönemin kalkması benim askerlikten kaçmama bile neden olabilir.
Faydası yok aksine zararı var
Ahmet Ok / 3. Sınıf
Ayrımcılığı önlemek için alınmış bir karar, fakat bu kararın 4 yıllık üniversite mezunlarına hiç bir faydası yok aksine zararı var. 7 ay gibi bir süre hayatımızdan alınacak. Askerlik bittikten sonra planlarım vardı, Bu planları kısa dönem askerlik üzerine kurmuştum. Eğer askerliğin uzaması durumunda birçok planım iptal olacak.
Yaratıcılığım ölecek
Ethem Manav / 3. Sınıf
Aslında ben, olayın içinde siyasetin olduğuna inanıyorum. Hükümetin askeri susturmaya yönelik bir çabası olduğunu düşünüyorum.. Okul bittikten sonra belli bir programım vardı ve bu programa konsantre olmuştum, fakat askerlik süresinin uzaması bu konsantrasyonumu etkileyecek. Askerde bulunduğum süre zarfında yaratıcılığımın öleceğine ve fikir üretiminin azalacağına inanıyorum.
Durumu eleştirmenin bir anlamı yok
Mert Çakmak / 3. Sınıf
Askerlik bir vatan borcu olduğu için askerlik süresinin hiç bir önemi yok. 12 ay yada 15 ay olsa da askerlik yapacağım. Okulum biter bitmez askere gideceğim ve askerliğimi yapacağım. Sürenin uzaması bazı insanları sıkıntıya düşürüyor fakat 15 ay askerlik yapanda bu vatanın insanları ve bu yüzden durumu eleştirmenin bir anlamı yok.