Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı bütün müzelere yıl boyunca ücretsiz giriş hakkı veren Müzekart, aslında iddia edildiği gibi her yerde geçerli değil. Örneğin Topkapı Sarayı’nın girişinde 20 liraya Müzekart satın alanlar Harem Dairesi’ne girmek istediklerinde yeniden giriş ücreti ödemek durumunda kalıyor. Türkiye’de dört farklı müzedeki bu uygulamaya bakanlık gerekçe olarak “çok talep var, korumak için paralı yaptık” derken, sektör temsilcileri uygulamanın kendilerini de rahatsız ettiğini ifade etti. Dünyadaki örnekler ise tarihi dokunun yıpranmasını önlemek için farklı uygulamalar olduğunu gösterdi.
Muze kart seçenekleri
Bakanlığa bağlı tüm müze ve örenyerlerine giriş için internetten veya müze kapılarından satın alınabilen Müzekart , Türk vatandaşları ve yabancılar için iki farklı alternatif sunuyor. Türk vatandaşları Müzekart aldığında, müzelere ücretsiz girilebilirken bazı yerler için yeniden ücret ödemek zorunda kalıyor. Turistler için kullanılan ve 72 saat süresi olan bir başka Müze Kart ile şehirdeki tüm müzeler ve Harem Dairesi gezilebiliyor ancak bu kart da Türk vatandaşlarına satılmıyor.
Türkiye’de bulunan tüm müze ve örenyerlerinde kullanılan “Vatandaş Müzekart’ı” iki ayrı seçenek sunuyor. Birinci tür, 20 lira karşılığında müzelere ücretsiz giriş imkanı sunuyor. “Müzekart +” ise 40 lira karşılığında tüm müze ve örenyerleri dışında, belirtilen sanat ve kültür programlarına da giriş imkanı sağlıyor. Ancak her iki karta da sahip olanlar Topkapı Sarayı başta olmak üzere mevuzatta yer alan bazı bölümler için ayrıca ücret ödüyor.
Müzekart buralarda geçmiyor
Müzekart'ın geçmediği yerler ve ek ücretler
Topkapı Sarayı – Harem Bölümü 15 TL
Efes Örenyeri –Yamaç evler 15TL
Bodrum Su altı Arkeoloji Müzesi Karyalı Prenses ve Cam batığı salonu 5 TL
Göreme – Karanlık Kilise 8 TL
Bakanlık; “Çok gezen var çok yıpranıyor”
Uygulamanın mevzuat gereği yapıldığını kaydeden Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkezi (DÖSİM) Gelirler ve Ticaret Müdürü Hüseyin Kılıç “Harem dairesi başta olmak üzere tarihi dokusu hassas noktalarda yoğunluk kaldırılmıyor ve gelen ziyaretçilerin fazlalığı yıpranmayı arttırıyor bu yüzden ekstra ödeme alınıyor” dedi. Kılıç kararın Kültür ve Turizm Bakanlığına ait olduğunu ve kendilerinin bunu uygulamakla yükümlü olduklarını sözlerine ekledi.
Turizmciler ne diyor?
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) ise konu ile ilgili bakanlığın almış olduğu kararı desteklediklerini belirtti. Topkapı Sarayı Müzesi ve Harem Dairesi’nin en çok ziyaret edilen kültür varlıkları arasında bulunduğunu vurgulayan TÜRSAB Satış ve Pazarlama Direktörü Kibele Eren, yaz aylarında Topkapı Sarayı’nı günlük ortalama 10 bin, Harem’i ise 2 bini aşkın kişinin ziyaret ettiğini belirtti. Özellikle Harem Dairesi’nin oldukça kısıtlı bir alandan oluştuğunu ve salonun nem oranının dikkatle izlenmesi gerektiğini ifade eden Eren, günlük ziyaretçi sayısının bu nedenle kısıtlandığını anlattı. Bu uygulamanın Efes örenyerinde bulunan Yamaç Evler, Göreme Açık Hava Müzesi içinde yer alan Karanlık Kilise, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’ndeki Cam Batığı ve Karyalı Prenses bölümlerinde de geçerli olduğunu belirten Eren “Sürdürülebilir turizm anlayışı çerçevesinde TÜRSAB bakanlığın verdiği kararı uygun buluyor” dedi.
Diğer yandan adının açıklanmasını istemeyen bir başka sektör temsilcisi ise Müzekart’ın geçerli olmadığı bölümler için farklı bir çok alternatif olduğunu , ayrıca Bakanlığa bu alternatiflerle ilgili defalarca başvurmuş olmalarına rağmen geri dönüş alamadıklarını ifade etti.
Dünyadaki uygulamalar?
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Müzekart uygulamasına karşılık dünyadaki uygulama farklılık gösteriyor. Tarihi dokunun korunması için uygulanan yöntemler arasında randevu sistemi en başta geliyor. Özellikle her yıl milyonlarca ziyaretçi tarafından gezilen Paris Louvre Müzesi ve Floransa Uffizi Galerisi, internet randevu sistemi ile gezilebiliyor. Giriş ücreti dışında farklı hiçbir ücretin alınmadığı bölümlerde ayrıca kişi sayısını dengede tutmak için her gün belirli sayıda ziyaretçiye randevu veriliyor.
Gizemli kalmış bu tarihi mekanları gün ışığına çıkarmış tüm ilgilileri candan kutlamak gerekir. Kimbilir bu gibi mekanların sayısı daha ne kadar çoktur. Bu bakımdan Fatih'teki Sultan sarnıcı gibi tarihi yapıları
araştırıp meydana çıkarmak için ilgili tarihçi, araştırmacı, arkeolog gibi personelin en kısa zamanda çalışmaları gerektiğini düşünüyorum.