Ersan Bayram
Avrupa Avrupa Futbol Şampiyonası, Euro 2008, 7 Haziran Cumartesi günü başlıyor. İlk kez 1960 yılında düzenlenen ve dört yılda bir gerçekleşen turnuvanın ev sahipliğini Avusturya ve İsviçre yapıyor. Turnuva, 29 Haziran’da gerçekleşecek final karşılaşması ile sona erecek.
Ev sahibi Avusturya ve İsviçre’nin doğrudan katılma hakkı elde ettiği şampiyonada 16 takım, en büyük kupayı kaldırmak için mücadele edecek. Bu iki ülke dışındaki 14 takım, turnuva öncesinde yedi eleme grubunda ilk iki sırayı alan takımlardan oluşuyor. Ulusal takımlar, şampiyonada, dört grupta toplanıyor.
A grubu: Türkiye, Çek Cumhuriyeti, İsviçre ve Portekiz
B grubu: Hırvatistan, Avusturya, Almanya ve Polonya
C grubu: İtalya, Hollanda, Romanya ve Fransa
D grubu: İsveç, Yunanistan, İspanya ve Rusya
Grup maçlarında değerlendirme lig usulü yani puan toplama esasına göre yapılacak. Gruplarında ilk iki sırayı alan takımlar çeyrek finale yükselecek. Çeyrek final, yarı final ve final maçları ise eleme amacı taşıyan tek maç üzerinden oynanacak.
Türk Milli takımı kadrosu
Milli takım teknik heyetinin Euro 2008’de forma vereceği oyuncuların çoğu, uzun süre A takım formasını giymiş futbolculardan oluşuyor.
Kale: Volkan Demirel (Fenerbahçe), Rüştü Reçber (Beşiktaş) ve Tolga Zengin (Trabzonspor)
Defans: Sabri Sarıoğlu, Hakan Balta ve Servet Çetin (Galatasaray) Gökhan Zan (Beşiktaş), Uğur Boral (Fenerbahçe) ve Emre Aşık (Ankaraspor)
Orta saha: Mehmet Aurelio ve Kazım Kazım (Fenerbahçe), Mehmet Topal, Ayhan Akman ve Arda Turan (Galatasaray), Emre Belezoğlu (Newcastle-İngiltere), Tümer Metin (Larissa-Yunanistan), Hamit Altıntop (Bayern Münih-Almanya), Tuncay Şanlı (Middlesbrough-İngiltere)
Forvet: Gökdeniz Karadeniz (Trabzonspor), Nihat Kahveci (Villareal-İspanya), , Semih Şentürk (Fenerbahçe), Mevlüt Erdinç (Sochaux-Fransa)
Milli takım aday kadrosunda bulunan ve takımda önemli görevler üstlenmesi beklenen Fenerbahçeli savunma oyuncusu Gökhan Gönül, sakatlığı nedeniyle 24 Mayıs’ta kafileden ayrılan ilk futbolcu olmuştu. İbrahim Kaş (Beşiktaş), Halil Altıntop (Shalke 04-Almanya) ve Yıldıray Baştürk (VfB Stuttgart-Almanya) kesin kadronun açıklandığı 28 Mayıs’ta kafileden ayrılan diğer sporcular oldu. Teknik direktör Fatih Terim, özellikle Yıldıray Baştürk kararıyla ilgili çok eleştirildi.
Türkiye İşviçre’de
Avusturya ve İsviçre, ikişer grup ağırlıyor. Maçlar her iki ülkenin de dört kentinde oynanacak. Ulusal takımlar, maçlarını oynayacağı kentlere en fazla 300 kilometre mesafede kamp yapıyor. Türk Milli Takımı, A Grubu’nda yer alan diğer takımlarla birlikte İsviçre’de konaklıyor.
Türk Milli Takımı’nın da boy göstereceği İsviçre’deki stadyumlar şunlar:
Cenova Stade de Genève (Cenevre): Türk milli takımının 7 Haziran’da Euro 2008’e adım atacağı stadyum, Cenevreli Servette FC takımının maçlarını oynağı yer. 2003’te açıldı ve 32 bin kişilk kapasiteye sahip. Milli takım, 15 Haziran’daki Çek Cumhuriyeti karşılaşmasını da yine burada oynayacak.
St. Jakob-Park (Basel): Türkiye, ev sahibi İsviçre’yle 11 Haziran Çarşamba günü Basel kentindeki bu stadyumda oynayacak. Stadyumun 32 bin kişilik kapasitesi şampiyona için 42 bin 500’e çıkartıldı. Şampiyonanın açılış maçının gerçekleşeceği stadyumda, grup maçları dışında iki çeyrek final maçı da oynanacak.
Suisse Wankdorf (Bern): 1954 Dünya Kupası Finali’nin yapıldığı orijinal stadyum 2001’de yıkıldı ve yeniden yapılarak Temmuz 2005’te açıldı. BSC Young Boys’un evi olan stadyum 32 bin kapasiteye sahip.
Stadion Tivoli (Innsbruck): Fc Wacker Tirol’un evi olan stadyumun kapasitesi şampiyona için 30 bine yükseltildi.
Letzigrund Stadion (Zürih): FC Zurich’in evi olan stadyum kapasitesi 30 bin.
Final Avusturya’da
Avusturya’da, şampiyona süresince kullanılacak stadyumlar ise şunlar.
Wörthersee Stadion (Klagenfurt): 30 bin kapasite ile FC Karnten’in evi olan stadyumda üç grup maçı oynanacak.
Stadion Salzburg Wals-Siezenheim (Salzburg): Salzburg takımının 30 bin kapasiteli stadyumu üç grup maçına ev sahipliği yapacak.
Ernst-Happel-Stadion (Viyana): Daha önce Avrupa kupası finaline ev sahipliği yapan stadyumun kapasitesi 50 bin. Üç gurup maçının yanı sıra, iki çeyrek final, bir yarı final ve final karşılaşması da bu stadyumda gerçekleşecek.
UEFA’dan kulüp takımlarına katkı
UEFA ilk kez bu yıl hayata geçireceği uygulamayla, Avrupa Şampiyonası’na katılan milli takımlara oyuncu veren kulüplere futbolcu başına günlük 4 bin avro ödeyecek. Ay yıldızlı ekipte en fazla ödemeyi, yedi futbolcu ve günlük 32 bin avro ile Galatasaray alacak. Ancak İsveç Milli Takımı oyuncusu Linderoth da Galasaraylı olduğu için kulübün geliri bunun da üstüne çıkacak. UEFA’nın ödemesi, turnuvanın resmi başlangıcından, ulusal takımın elendiği güne kadar olan dönemi kapsıyor. Buna göre Galatasaray, sekiz milli oyuncu bulundurduğu için 416 bin avro, altı futbolcusu bulunan Fenerbahçe ise 312 bin avro kazanacak.
Kupa tarihi ve Türkiye
1960’daki, o zamanki ismi Avrupa Uluslar Kupası olan ilk şampiyonaya Fransa ev sahipliği yaptı. Final Sovyetler Birliği ile Yugoslavya arasında oynandı. Sovyetler Birliği uzatmalara giden müsabakayı 2-1 kazandı kupaya uzanan ilk ülke oldu.
1964’te final, ev sahibi İspanya ile Sovyetler Birliği arasında oynandı. İspanya, Madrid’deki finalde Sovyetler Birliği’ni 2-1 mağlup ederek mutlu sona ulaştı.
Kupa 1968’de şimdiki ismini aldı ve turnuva UEFA’nın yönetimine girdi. Roma’daki finalde ev sahibi İtalya’nın rakibi Yugoslavya’ydı. Eleme, iki maç üzerinden yapılıyordu. Finalin ilk maçı 1-1 sona erdi. İkinci maç aynı yerde iki gün sonra oynandı. Ve İtalya 2-0 kazanarak Avrupa Şampiyonu oldu.
1972 Avrupa Futbol Şampiyonası’nda final Belçika’da oynandı. Dünya futbolunda bir fırtına gibi esen Batı Almanya, finalde karşısında Sovyetler Birliği’ni buldu. Ve 3-0 kazanarak kupayı evine götürdü. 1974 Dünya Kupası’nı da kaldıran bu ekip, en önemli iki kupayı üst üste kazanan ilk ülke ünvanını Almanya’ya kazandırdı.
Beşinci şampiyona 1976’da Yugoslavya’daydı. Turnuvanın ilk maçında İngiltere’ye 3-0 yenilerek kötü bir başlangıç yapan Çekoslovakya, bundan sonra oynadığı, final dahil dokuz maçı da kazanarak Avrupa Şampiyonu oldu.
1980’de İtalya’da düzenlenen turnuvanın finalinde Batı Almanya ve Belçika vardı. Roma’daki finalde Batı Almanya Belçika’yı 2-1 mağlup ederek ikinci kez Avrupa şampiyonu oldu.
1984’de ev sahibi Fransa’ydı. Paris’teki finalde Fransa ve İspanya karşı karşıya geldi. Ev sahibi ekip İspanya’yı 2-0 mağlup ederek ilk kez kupaya uzandı. UEFA’nın bugünkü başkanı Fransız oyuncu Michael Platini turnuvayı 9 golle tamamladı. Bu rekor, hâlâ kırılamadı.
1988’de turnuva Almanya’da düzenlendi. Hollanda, finalde karşılaştığı Sovyetler Birliği’ni, Münih Olimpiyat Stadyumu’ndaki 72 bin kişinin önünde 2-0 mağlup etti ve şampiyon oldu.
1992’de İsveç’te düzenlenen şampiyonanın finali, Yugoslavya’nın turnuvadan çekilmesiyle son anda katılma hakkı kazanan Danimarka ve Almanya arasında oynandı. Göteborg’daki maçı Danimarka 2-0 kazandı. Tatilden apar topar sahaya çıkan Danimarkalı oyuncuların başarısı çok konuşuldu.
1996’da İngiltere’de gerçekleştirilen “Futbol evine geliyor” sloganlı turnuvada, takım sayısı ilk kez 16 ile sınırlandı. Bu aynı zamanda Türk Milli Takımı’nın iştirak ettiği ilk şampiyonaydı. Finalde Çekoslovakya’yı yenen Almanya, 1976’daki finalin rövanşını da almış oldu.
Şampiyonanın ev sahipliği 2000’de ilk kez, iki ülke arasında paylaşıldı. Türkiye, Belçika ve Hollanda’nın ortaklaşa düzenlediği turnuvaya katıldı ve tarihinde ilk kez ilk sekize kaldı. Finali Fransa ve İtalya’yı karşı karşıya getirdi. Fransa 1984’den sonra ikinci kez güldü.
EURO 2004’ün mekanı Portekiz’di. Finale yükselmeyi başaran ev sahibi karşısında Yunanistan’ı buldu. Lizbon’daki karşılaşma, turnuva tarihinin Danimarka’dan sonra ikinci sürpriz şampiyonunu ilan etti. UEFA Portekiz’in yaptığı organizasyon için turnuva sonunda “Bu tarihe kadar yapılan en iyi turnuvaydı” yorumunu yaptı. Ancak 2002 Dünya Futbol Şampiyonası üçüncüsü Türkiye, bu finallere katılamadı.