Yılın ilk gününde açıklanan zamlarla birlikte sigara fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 47 oranında arttı. Artık en düşük sigara fiyatı 21.5 TL, en yüksek sigara fiyatı ise 25 TL.
Zamların ardından vatandaşların alternatif yollar aradığı ve yerli, açık tütün kullanımına yöneldiği görülüyor.
Uzun yıllardır sigara kullanıldığını ve çok defa denemesine rağmen sigarayı bırakamadığını belirten Ömer Bilici (47) son zammın ardından “Sigaraya verdiğim para gücüme gitmeye başladı” diyor. Aldığı maaşın üçte birini sigaraya verdiğini fark eden Bilici, daha hesaplı olduğu için sarma tütüne geçmiş:
“Başta tadı kötü gelmeye başladı. Boğazımın ağrıdığını hissettim ama zamanla buna alıştım” diyor. Bilici boğaz ağrısına mecburen katlanması gerektiğini düşünüyor.
“Paket sigaranın maliyetini maaşla karşılamak mümkün değil”
Dört yıldır sigara kullandığını ve zamların ardından sigara almayı bırakıp tütün içmeye başladığını belirten üniversite öğrencisi Asude Kılıç (22), “İlk başladığımda daha az içiyordum. Ama zamanla kullanımı arttırdım ve son gelen zamdan sonra paket sigaraya göre nispeten daha ucuz olduğu için açık tütün kullanmaya başladım. Fakat kalitesinden emin olamıyorum. Okula tam burslu gitmeme rağmen aileme destek olmak için yarı zamanlı olarak bir kafede çalışıyorum. Buna rağmen paket sigara aldığımda kazandığım para, diğer harcamalarıma yetmemeye başladı” diyor.
Yirmi yıldır Eminönü’ndeki dükkânında Anadolu’nun çeşitli yörelerinde üretilen yerli tütünleri satan Tütüncü Yücel Çakmak bu talep artışını doğruluyor.
Sigaraya gelen zamdan sonra satışlarının arttığını belirten Çakmak, “Daha önce müşterilerimizin büyük çoğunluğu elli yaş ve üzeri kişilerden oluşurken zamla birlikte gençler ve öğrenciler de gelmeye başladı” diyerek tütün tercih edenlerin sayısının arttığını vurguluyor.
Tütün fiyatları da yükseldi
Beyoğlu’ndaki Anabala pasajında tütüncü dükkânı işleten Cemal Kurtuluş ise sigara zammıyla birlikte tütün fiyatlarının da arttığını belirtiyor. Türkiye’de açık tütünler arasında en çok tercih edilen ve kilosu 110 liradan satılan Çelikhan tütünün fiyatının 130 liraya çıktığını söylüyor. Fiyatların artmasıyla birlikte piyasaya çok miktarda kalitesiz tütünün sürüldüğünü söyleyen Kurtuluş, tüketicileri tütünün kalitesi konusunda uyarıyor.
Tütünün kokusuna ve ağızda buruk bir tat bırakmamasına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Kurtuluş, kalitesiz tütün kullanımının bireysel olarak bu şekilde önüne geçilebileceğinin altını çiziyor.
Tütünün kalitesi nasıl anlaşılır?
Türkiye Tütün Eksperleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Servet Yaprak tütün satıcılarının anlattıklarını doğrularken, tütün kalitesinin görsel olarak anlaşılamayacağını belirtiyor:
(Fotoğraf: Tütün Eksperleri Derneği)
“Kayıt dışı ve naylon torbalar içinde kilogram olarak satılan tütünlerin üretiminde başta pestisitler olmak üzere zararlı kimyasallar kullanılmış olabilir.”
Vatandaşların tütün eksperlerinin kontrolünden geçmiş, bandrollü tütünleri tercih etmesi gerektiğini belirten Yaprak, bandrolsüz ve tütün eksperlerinin kontrolünden geçmemiş tütünlerde bulunabilecek renksiz, kokusuz ve anlaşılması güç olan tarım ilaçlarının insan sağlığını fazlasıyla tehdit ettiğinin altını çiziyor.
Türkiye’de sigara, sarmalık kıyılmış tütün, pipo tütünü, nargile tütünü, enfiye ve çiğnemelik tütün olmak üzere altı çeşit ürün bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre halkın yüzde 40’ı tütün ve tütün mamulleri kullanıyor ve sigaradan sonra en çok sarmalık kıyılmış tütün tüketiliyor.
Servet Yaprak “Ne olursa olsun bütün tütün mamullerinin insan sağlığı için zararlı olduğunu unutmamak gerekir” diyor.